W przypadku gdy przedsiębiorca opodatkowany ryczałtem nie przekaże do ZUS informacji o wysokości firmowego przychodu osiągniętego w danym miesiącu, organ rentowy naliczy mu wtedy wyższą "urzędową" składkę zdrowotną. Tak wynika z art. 81 ust. 2zc ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej (...), w brzmieniu obowiązującym od 26 października 2022 r. Nowelizacji tego przepisu dokonano ustawą o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 2180), zwaną Polskim Ładem 3.0.
Przed zmianą art. 81 ust. 2zc ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, w przypadku gdy przedsiębiorca opodatkowany ryczałtem nie przekazał do ZUS informacji o miesięcznym przychodzie z działalności gospodarczej, organ rentowy ustalał mu z urzędu za ten miesiąc podstawę wymiaru składki zdrowotnej w kwocie minimalnego wynagrodzenia (w 2022 r. - 3.010 zł). Zasada wynikająca z tego przepisu obowiązywała też przedsiębiorców opłacających podatek dochodowy według skali podatkowej lub podatek liniowy (ewentualnie IP Box). Informację odpowiednio o przychodzie lub dochodzie przedsiębiorca podaje w deklaracji ZUS DRA - jeśli opłaca składki wyłącznie za siebie lub w raporcie ZUS RCA - gdy opłaca składki ubezpieczeniowe również za inne osoby.
Począwszy od 26 października 2022 r. z art. 81 ust. 2zc ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej wynika, że jeżeli osoba prowadząca działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem nie przekaże informacji o miesięcznym przychodzie z działalności gospodarczej, ZUS ustala jej z urzędu za ten miesiąc podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku (w 2022 r. - 3.732,62 zł). Tak ustalona kwota składki może ulec zmianie jedynie w wyniku kontroli lub w przypadku przekazania danych odpowiednio przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej lub właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Dla przedsiębiorców opodatkowanych według skali podatkowej lub podatkiem liniowym, którzy nie przekażą do ZUS informacji o miesięcznym dochodzie uzyskanym z działalności gospodarczej, organ rentowy ustala podstawę wymiaru składki zdrowotnej nadal w wysokości minimalnego wynagrodzenia.
Wprowadzona zmiana ma na celu usunąć ryzyko wystąpienia u ryczałtowców niedopłaty składki zdrowotnej, ponieważ najniższą podstawą jej wymiaru jest dla nich właśnie 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
